Warszawskie Warsztaty Pianistyczne

Obszarami, które wyróżniają Warszawskie Warsztaty Pianistyczne spośród innych kursów instrumentalnych są program i organizacja. Oba te obszary są ze sobą ściśle powiązane. Program Warsztatów, będący podstawą nadrzędnej ideologii kursu, wyznacza zasady organizacyjne.

Podstawowym założeniem programowym Warszawskich Warsztatów Pianistycznych jest praca nad trzema pozycjami repertuaru pod kierunkiem trzech wykładowców. Zasada ta przeciwstawia się ogólnie przyjętej na kursach regule przydzielania uczestnika do jednego z wykładowców, co sprzyja utrwalaniu i pogłębianiu obyczaju „zamkniętej klasy” wciąż pokutującemu w szkolnictwie muzycznym. W Warszawskich Warsztatach Pianistycznych każdy uczestnik, pracując z trzema wykładowcami, zdobywa zatem o wiele szersze doświadczenie, przy czym podział repertuaru pomiędzy wykładowców zapobiega zaistnieniu różnych, często sprzecznych poglądów na ten sam temat.

Jak wspomniane jest w historii kursu – za podstawę regulaminu Warszawskich Warsztatów Pianistycznych posłużył Regulamin Podlaskich Spotkań Muzycznych z 1998 r., przewidujący dla każdego uczestnika codzienną lekcję z jednym z wykładowców w systemie trzech cykli lekcyjnych po trzy zajęcia (ABC+ABC+ABC) oraz podział programu każdego uczestnika pomiędzy wykładowców. Program ten jest utrzymany i w praktyce oznacza, że jeśli uczestnik pracuje na Warsztatach z repertuarem zawierającym przykładowo utwory Bacha, Beethovena i Chopina, to 1 dnia ma lekcję z wykładowcą A poświęconą utworowi Bacha, w drugim dniu ma lekcję z wykładowcą B poświęconą utworowi Beethovena, a w trzecim dniu ma lekcję z wykładowcą C poświęconą utworowi Chopina. Cykl ten powtarza się jeszcze dwukrotnie dając w sumie dziewięć lekcji, po trzy z każdym wykładowcą nad każdą z pozycji repertuaru.

Na przestrzeni czterech kursów, dopiero w II Warszawskich Warsztatach Pianistycznych w 2001 roku ostatecznie skrystalizowały się założenia programowe. W myśl tych założeń główny nacisk skierowany został na wiedzę zdobywaną przy okazji pracy nad nowym repertuarem. Celem Warsztatów jest więc, wprowadzająca w nowy rok szkolny lub akademicki, intensywna praca nad przynajmniej trzema pozycjami nowego repertuaru pod kierunkiem trzech różnych pedagogów. Repertuar powinien być rozczytany i przygotowany do w miarę płynnego grania w średnim tempie z nut. Podział programu między wykładowców może być zasugerowany przez nauczyciela prowadzącego lub samego uczestnika, jednak ostatecznie decyduje o nim komisja złożona z członków kadry Warsztatów.

Generalnie kurs przewiduje 9 lekcji po 40 minut, po trzy z każdym wykładowcą, poświęcone przynajmniej trzem wybranym pozycjom repertuaru. Podział repertuaru dokonywany jest na zasadzie negocjacji przez kadrę wykładowców i odbywa się w dniu otwarcia Warsztatów. Poza intensywnym, 9-lekcyjnym systemem pracy nad repertuarem uczestnicy zwykle mają zaoferowany wykład gościnny (ewentualnie z lekcjami otwartymi) i zawsze – udział w koncercie finałowym. W związku z intensywnością pracy koncerty warsztatowe ograniczone zostały w zasadzie do jednego występu każdego uczestnika na zakończenie imprezy. Dodatkowo – w związku z założeniem pracy nad nowym repertuarem – występ ten nie jest obligatoryjny. W myśl przyjętych założeń – na koncercie tym może być wyjątkowo wykonana dowolna, uprzednio opracowywana pozycja repertuaru. Praca nad utworem wybranym do wykonania na koncercie finałowym nie powinna bowiem zakłócać pracy nad nowymi pozycjami repertuaru. Z doświadczeń innych kursów wynika, że perspektywa wykonania na koncertach kilku utworów, które siłą rzeczy muszą być utworami opracowanymi wcześniej, koncentruje wszystkie siły uczestnika na tych właśnie pozycjach, skutecznie przeszkadzając mu w pracy nad nowym repertuarem.

U podstaw programu, czyli podstawowych założeń dydaktycznych Warszawskich Warsztatów Pianistycznych leży więc teza, że prawdziwy rozwój następuje przy tworzeniu nowego, a nie „szlifowaniu”, zmienianiu, często wręcz naprawianiu starego. Ta właśnie teza stanowi kierunek programowy kursu. Jeżeli wziąć pod uwagę, że studentowi najłatwiej jest poznać podejście, sposób myślenia i estetykę pedagoga przy okazji omawiania nowych dzieł muzycznych – a w przypadku Warszawskich Warsztatów Pianistycznych każdy uczestnik ma kontakt z trzema wykładowcami – to korzyść z udziału w Warsztatach jest tym większa. Po pierwsze bowiem w przypadku pracy nad nowym repertuarem sam nauczyciel jest w znacznie mniejszym stopniu narażony na pojawiające się niejednokrotnie dylematy, związane z mogącymi mieć miejsce poważnymi czasem rozbieżnościami między własną interpretacją utworu a interpretacją zaproponowaną wcześniej i opracowaną już przez pedagoga prowadzącego. Świadomość „czystego pola” i wynikającego zeń szerokiego zakresu działań niezwykle ułatwia wykładowcy pracę, pomaga mu w wyłożeniu swojej koncepcji i sprzyja właściwemu wyborowi kolejności rozwiązywania problemów, co ma również wielkie znaczenie dla ucznia. Po drugie – z punktu widzenia ucznia – praca nad nowymi utworami jest korzystna ze względu na okres, w którym odbywają się Warsztaty. Wiele renomowanych imprez tego typu zaplanowanych jest na początek lipca, a więc na okres następujący bezpośrednio po zakończeniu roku szkolnego, kiedy programy są „zrobione”, „dopięte” i przetestowane na egzaminach. Poprawianie i zmienianie jest z wielu względów ryzykowne – przede wszystkim ze względu na możliwość ewentualnej rozbieżności doktryn i niebezpieczeństwo automatycznie dokonywanej przez ucznia hierarchizacji nauczycieli. Z tego właśnie względu – stanowiącego największe niebezpieczeństwo udziału w kursach – Warszawskie Warsztaty Pianistyczne celowo odbywają się w końcu sierpnia, a więc w okresie tuż przed rozpoczęciem nowego roku akademickiego i szkolnego, a więc w czasie przystępowania do  pracy nad nowym repertuarem.

W zakładce Repertuar dostępne są linki do plików PDF, przedstawiające program Warsztatów – podział repertuaru uczestników WWP pomiędzy wykładowców od XI Warsztatów w 2010 roku do obecnej edycji kursu.

Podział repertuaru publikowany jest wkrótce po rozpoczęciu kursu, na ogół w trzecim dniu trwania Warsztatów.